ZEYNEP TOZDUMAN, Turkish human right activist
By ZEYNEP TOZDUMAN
Bu yazımı 175 gündür Kamp Armen için direnenlere ve ‘’Kırlangıcın yuvası yıkılmayacak diyen’’ sevgili Hrant Dink’e ve de değerli dostum Ara Uğurluoğlu’na ithaf ediyorum…
Ermenilerin 13 Haziran 1878’de Berlin Konferansı’na “Ermenistan’a ilişkin Proje” sunması ve bu projenin olumlu karşılanmasından sonra Osmanlı Devleti sınırları içinde Ermeni halkına karşı talan ve katliam eylemleri hızla arttı. Bu dönemde Ermeni Hınçak ve Taşnak örgütleri de düzenli bir ordu haline dönüştü. Rusya ise”Şark Vilayetleri” ilgili işgal hazırlıklarına başlamıştı. II. Abdülhamit, doğu meselesi adı altında, Avrupalı devletler tarafından istenilen reformların, Hıristiyan tebaa için önce özerklik sonra bağımsızlık; Osmanlı Devleti için de zayıflama ve parçalanma anlamına geleceğini düşündüğü için bu konuda Abdülhamit alabildiğince reformları geciktirdi.
Karapapakların Hamidiye katliamlarındaki rolüne değinmeden evvel kısaca Terekeme’de denilen Karapapakları bir tanıyalım. Oğuz boyundan geldiği söylenen Terekemeler asıl itibarıyla Gürcistan’ın güneyinde, Ermenistan’ın kuzeybatısında, Dağıstan’ın güneyinde, Azerbaycan’ın iç ve kuzeybatı topraklarında yaşamaktaydılar.
Güney Kafkasya’nın Rus işgaline uğramasıyla birlikte 1813 ve 1828 yılları arasında Osmanlı devleti ve İran’a yoğun göç hareketleri yaşamış bir halktır. 1828 yılında Kars ve Çıldır yöresine Dağıstan ve Gürcistan’dan Karapapaklar gelmiştir.
Ülkemizde pek fazla bilinmeyen Terekemeler tıpkı Çerkesler, Lazlar, Gürcüler gibi Kafkas kökenli bir halktır. Türkiye’de genel olarak Kuzeydoğu Anadolu’da, Kuzey Kafkasya’daki Derbent, Gürcistan’ın Kvemo Kartli, Azerbeycan’ın Kazah, İran’ın Sulduz bölgelerinde yaşayan Azerbeycan Türklerini oluşturan etnik boylardan biridir Karapapaklar aynı zamanda Terekemeler olarak da bilinir.
1877- 1878 Osmanlı Rus savaşı’nda Karapapak süvarileri olan Anadolu ordularının başkomutanı Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın emrine girerek Kars’ta Ruslara karşı savaştılar. Karapapakların başında daha önce bir kanun kaçağı olan, ancak savaşa katılması karşılığında cezası Gazi Ahmet Muhtar Paşa tarafından affedilen Karapapak- Terekeme Türklerinden olan 1844 doğumlu Mihrali Bey bulunmaktaydı.
1877- 1878 Osmanlı- Rus Savaşı’nda 200- 250 adamıyla birlikte Ruslara karşı savaşan Mihrali Bey, bu savaştan sonra Sivas’a yerleşmiştir. 1890 yılında Hamidiye Alayları’nın Karapapak Alayı’nı kurmuş olan Mihrali Bey Bağdat ve Yemen’e kadar gitmiştir. 1906 yılında Yemen’de ölmüştür.
1877- 1878 Savaşı’ndan sonra yerleştiği Sivas’ta eski Ermeni manastırı üzerine Mihrali Bey Konağı’nı inşa etmiştir. Ulaş’tan Şarkışla’ya giden yol üzerinde bir konaktır. ( NTV Tarih Dergisi, Ağustos 2009 ).
Her katliamda İslam inancına bağlı halkların; Hristiyan, Alevi, Ezidi gibi halklara ait kutsal yapıların yakılıp, yıkılması sistematik hale getirilmiştir. Yine bu topraklarda yaşatılan tüm katliam ve soykırımlarda, etnik ve dini soykırımların yanısıra tarihsel, kültürel soykırımlarda beraberinde yapılmıştır.
Karapapak Alayının kurulmasıyla Kürt İsmail Hakkı Paşa, Abdül Hamit’in kurduğu Hamidiye alaylarında yer alan Ecem Karapapaklar ve Çerkesler eliyle Ermenilerin evlerini, bağlarını, bahçelerini gasp ve talan edip Ermeni kadınlarına yaptırmadığı Eziyet kalmadı. Hatta Kürt İsmail Hakkı Paşa o kadar ileri gitmiştir ki ”savaşın sebebi bu gâvurlardır” diyecek kadar pan islamistdi. Bu pan islamist politikalar yüzünden bu ülkenin en eski sahipleri olan Hıristiyan halklar üstelik kendi ana yurtlarında acımasız bir şekilde bu topraklardan kazındı…
1895’li yıllarda yapılan katliamlar, tıpkı 1915’de sağ kalan Ermenilerin zorla İslamlaştırılması gibi Osmanlının yaşattığı baskılardan ve talandan kurtulmak için Ermeni halkı mecburen Çerkeşleşerek, Araplaşarak, Kürtleşerek, Türkleşerek, Müslümanlaştı.
Sadece Ermeniler mi Müslümanlaştı?. Elbette hayır. 1878’li yıllarda Batı Ermenistan denilen bu bölgede başta Ermeniler olmak üzere, Süryaniler, Pontus Rumlar ( Hıristiyan halklar) zorla Müslümanlaştırıldı. İslamiyet’in doğuşundan itibaren her savaşta, soykırım ve katliamlarda zorla ” İslamlaştırma” şeriatın bir kuralı olarak hep yapıldı.
‘’Kürt İsmail Hakkı Paşa: 1818 yılında Kars’ta doğmuştur. Kırım Savaşı’na ( 1853) ve Osmanlı Rus Savaşı’na ( 1877- 1878 ) katılmıştır. 1868- 1875 yıllarında Diyarbakır, 1877- 1878 yıllarında Erzurum valiliği yapmıştır. Sultan II. Abdülhamit’in sevdiği ve takdir ettiği bir devlet adamı olduğu için Kürt İsmail Hakkı Paşa’nın 22 Şubat 1897 tarihindeki cenaze masrafları da padişahın emriyle Hazine-i Hassa’dan karşılanmıştır’’. 1
1878’de Berlin konferansında Ermeniler lehine çıkan kararları Abdülhamit’in sümen altı yaptığı yetmezmiş gibi Pan islamist bir politik kararla kendi adıyla anılan Hamidiye alayları adı verilen bir örgüt kurmuştur. 1890 yılında kurulan bu alay; çetelerden, cezaevlerinden ağır mahkûmlarından (Katil ve hırsızlardan) , Kafkas halkları ve Kürtlerden oluşan bir orduydu.
Abdülhamit’in iktidar olduğu süreçte bazı Rus kaynaklarına göre 93 Harbinde, Osmanlı ordusunun gayri nizami kıt’alarında Kafkasya’dan şarka göç eden 12.000 Karapapak askerin görev aldığını belirtiliyor.
Ana yurtları Batı Ermenistan, Küçük Asya, Pontus Rum, Turabdin diye bilinen topraklarda Kafkaslardan gelen halklar ve komşuları olan Kürtler, Türkler tarafından sürekli katliam ve soykırım yaşayan Hıristiyan halklar (Ermeniler, Süryaniler, Pontus Rumlar) ‘ın elim kederi olmuştur kan ve gözyaşı. Osmanlıdan günümüze bir devlet geleneği haline gelen bir iç düşman yaratma ve yok etme politikaları ile tek tipçilik (Tek din, tek dil, tek bayrak) bu topraklara dayatılmıştır.
1895-96 Hamidiye katliamları- 1909 Klikya Katliamı, Batı cephesinde 1912 – 1914 Küçük Asya felaketinin ardından gelen 1915 soykırımı ile Batı Ermenistan bölgesi, Ermenisizleştirildikten sonra yine aynı topraklarda bu kez Kürtler aynı elim kederi yaşıyor.
English Version
ROLE İN 1895 MASSACRE OF KARAPAPAK
This spell is resisted for 175 days in the camp and Armen ‘to the destruction of the nest Swallow said,’ ‘I am also dedicated to Hrant Dink and dear friend Aram Uğurluoğlu …
Armenian June 13, 1878, the Berlin Conference “Project for Armenia” project after the offering and plunder against the people welcomed the Armenian massacres in the Ottoman Empire borders and action has increased rapidly. During this period, the Tashnak Armenian organizations Hnchak and also became a regular army. The Russian “Eastern Provinces” had begun preparations for their respective occupation. II. Abdul Hamid, under the name East issue, the desired reforms by European governments after independence, autonomy before the Christian subjects; Because he thought it would mean the weakening and fragmentation of the Ottoman Empire Abdul Hamid possible take this issue has delayed reforms.
Getting to know Karapapak called for a Terekeme before briefly mentioning the role of the Karapapak Hamidiye massacres. Oghuz is said to come from the actual Terekemes As Georgia’s south, northwest of Armenia, Daghestan, south and northwest interior lived in the territory of Azerbaijan.
South Caucasus and the Ottoman Empire between 1813 and 1828, with the Russian occupation and to undergo intensive migration, a people who lived in Iran. Kars and the mad region of Dagestan and Georgia in 1828 has Karapapak.
Terekemes unknown in our country, much like the Circassians, Laz, Georgians as a people of Caucasian origin. In general, Northeastern Anatolia in Turkey, Derbent in the North Caucasus, Georgia’s Kvemo Kartli, the Kazah Azerbaijan, Azerbaijan Sulduz living in Iran is one of the ethnic Turks make up the length Karapapaklar also known as Terekemes.
1877- 1878 Ottoman-Russian war in which Karapapak cavalry commander in chief of the Anatolian army entered the Gazi Ahmet Muhtar Pasha’s command fought against the Russians in Kars. An outlaw before the beginning of Karapapak, but the penalty in return for joining the war of Gazi Ahmet Muhtar Pasha Karapapak- Terekeme pardoned by Turkish-born Mihrali 1844, there were gentlemen.
1877- 1878 Ottoman-Russian War of 200- 250 men who fought against the Russians with Mihrali Bey, after the war settled in Sivas. In 1890, he founded the Karapapak Hamidiye Regiment Mihrali Bey went to Yemen and Baghdad. He died in 1906 in Yemen.
After the war he settled in 1877- 1878 Mihrali Sivas Armenian monastery has been built upon the former Bey Mansion. Us is a host on the path to Şarkışla. (BBC History Magazine, August 2009).
Every massacre of the people connected to the Islamic faith; Christian, Alawite, burned the sacred structure was pressured as the public, has become systematic demolition. Still alive in all the massacres and genocide on this land, as well as historical, ethnic and religious genocide was carried along in cultural genocide.
Karapapak regiment founded by Kurds Ismail Hakki Pasha, Abdul located Ecem in Hamidiye regiment founded by Hamid Karapapaklar and Circassians hands of Armenians homes, ties, seize the garden and left Tormented by taking the plunder whether Armenian women. Kurds Ismail Hakki Pasha even went so far that ’cause of the war are these infidels’ enough to say islamistd the pan. This pan-islamist politics because the Christian people of this country, even the oldest ones have been excavated from the soil of their homeland brutally …
1895’l massacres committed in the year, just as in 1915 forced the survivors to get rid of Armenians lived in the Ottoman Empire as plunder and oppression of the Armenian people forced Islamization Çerkeşleşerek, Araplaşarak, Kürtleşerek, Türkleşerek was Islamized.
Only Islamized Armenians did ?. Of course, no. 1878’l year, including in particular in the area called Western Armenia Armenians, Assyrians, Pontic Greeks (Christian peoples) forced Islamization. Since the birth of Islam in every war, genocide and forced the slaughter ‘Islamization’ Sharia was always as a rule.
‘Kurds Ismail Hakki Pasha: He was born in 1818 in Kars. Crimean War (1853) and the Ottoman-Russian War (1877- 1878) was added. 1868- 1875 in Diyarbakır, Erzurum governor made 1877- 1878. Sultan Abdulhamid II. Abdul Hamid loved and appreciated for being a statesman Ismail Hakki Pasha had the Kurdish funeral in February 22, 1897 by order of Sultan Hassan met from Treasury-i ‘. one
Armenians at the Berlin conference in 1878 in favor of the resolutions under his pad Abdul Hamid was not enough as a political decision, which is known as the Pan islamist his name called Hamidiye regiments established organization. Founded in 1890, the regiment; the gangs, the heavy prisoners in jails (murderers and thieves), there was a whole consisting of Caucasian and Kurdish peoples.
According to some Russian sources in 93 War Abdul Hamid process that ruling, stated that the Ottoman army of irregular migration to the continent in which the Orient from the Caucasus Karapapak 12,000 soldiers served.
Home homeland in Western Armenia, Asia Minor, Pontus Greek, Turabdin known as the land of the people and their neighbors from the Caucasus Kurds, continuous massacres and genocide living Christian community by the Turkish (Armenians, Assyrians, Pontic Greeks) ‘s my hand was the grief of blood and tears. Creating an internal enemy, which has become a tradition to present the Ottoman state and the annihilation with a single tipçilik (One religion, one language, one flag) it has been imposed on this country.
1895-96 Hamidiye katliamları- 1909 Cilicia Massacre, on the Western Front 1912-1914 and then from Western Armenia in the 1915 genocide of Asia Minor catastrophe, this time the Kurds are still in the same soil after Ermenisizleştiril living in the same tragic grief.
Zeynep TOZDUMAN
reference
1-Palu-Harput 1878 Çarşancak- Çemişgezek – Çapakçur- Erzincan- Hizan ve civar bölgeler II. Cilt, Raporlar, Derlem yayınları, Arsen Yalman, shf,202,