ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄԱՂՊԱՇԵԱՆ

Ցեղապաշտութիւնըպատմութեանհնագոյնեւամենավտանգաւորերեւոյթներէնմէկնէ, զորաշխարհըկըդիմագրաւէնաեւներկայիս: Ցեղապաշտութիւնըայնհամոզումըկամվարդապետութիւննէ, որկ՛արմատացնէտարբերութիւններըմարդկայինզանազանցեղերումիջեւ. անիկաայդզգացումնէ, թէխումբմըմարդիկ՝որոշկենսաբանականկազմուածքով, իրենքզիրենքկըգերադասենայլխումբերէ։
Թուրքիաներկարպատմութիւնունիցեղապաշտութեանեւցեղայինխտրականութեանհետ, որոնքարմատաւորուածենթրքականհասարակութեանմօտ՝ամէնձեւովեւտարբեր–տարբերկերպարանքով: Իրէութեամբ, ցեղապաշտութիւնըԹուրքիոյմէջօրինականգաղափարախօսութիւնէ, որլիովիննեցուկգտածեւիրականացուածէօսմանցիսուլթաններունեւԵրիտթուրքերունկողմէ, ապաշարունակուածէՔեմալԱթաթուրքիեւանորյաջորդողներունկողմէուտակաւինկըշարունակուիայսօր՝ՌեչեփԹայիփԷրտողանիկողմէ: Թուրքըմիշտինքզինքկըհամարէ «գապատայի» (քաջագործ) եւունիուժեղեւչափազանցզգացում, թէինքիրաւունքունիբոլորցեղերէնբարձրդասուելու: Զորօրինակ, ԱլիՍուաւի (Ali Suavi), որթուրքմտաւորականմընէրՕսմանեանշրջանին, 1860ինյայտարարածէ, թէթուրքերըկըգերազանցենբոլորցեղերը՝քաղաքական, ռազմականեւմշակութայինասպարէզներունմէջ:
Ցեղապաշտութիւնըմիշտեղածէկործանարար. երբանիկակըհասնիծայրայեղութեան, անորարդիւնքըցեղասպանութիւնկ՛ըլլայ, եւճիշդայսէր, որտեղիունեցաւ 1915ին, երբթուրքերըգործադրեցինառաջինհամակարգուածցեղասպանութիւնը՝մարդկութեանժամանակակիցպատմութեանմէջ, որունհետեւանքովերկումիլիոնհայերարմատախիլեղանիրենցհայրենիտունէնեւարտաքսուեցանդէպիարաբականանապատները, 1.5 միլիոնանմեղհայերնահատակուեցանեւհազարաւորտարիներուպատմութիւնունեցողհայազգըտեղահանեղաւիրհայրենիքիարեւմտեանմասէն: Ցեղային, մշակութայինեւկրօնականտարբերութիւնները, ինչպէսնաեւհայերուտնտեսականյաջողութիւններըթուրքերունախանձըգրգռեցինեւպատճառդարձանՑեղասպանութեան: Հայերըյաջողածէինտնտեսութեան, ճարտարապետութեան, երաժշտութեան, առեւտուրիեւայլոլորտներումէջ, սակայնանոնքերեւելի, բացորոշեւհռչակաւորչէինօսմանեանբանակինմէջ, քանիորբանակինդռներըփակէինանոնցդիմաց, հետեւաբար՝հայերըդիւրինթիրախդարձանթուրքերունհամար։
ՑեղապաշտութիւնըթրքականհասարակութեանմնայունառանձնայատկութիւնըդարձածէեւմինչեւօրսկըգոյատեւէԹուրքիոյմէջ: ԱնիկակըմնայմշտականխնդիրԹուրքիոյժողովուրդինհամար: Նկատիունենալով, որԹուրքիոյկրթականծրագրիրներըտակաւինկըշարունակենսորվեցնելնորսերունդին, թէիրենցազգըգերադասէ, եւայնքանատեն, որթուրքըկըժխտէփոքրամասնութիւններուիրաւունքներըեւիրպատմութեանսեւէջերը, ցեղապաշտութիւնըպիտիշարունակէգոյութիւնունենալԹուրքիոյմէջ:
Հայեր, ասորիներ, յոյներեւուրիշներբնաջնջուեցանԹուրքիոյմէջ: Քիւրտերը, որոնքկըգնահատուին 16 միլիոնմարդԹուրքիոյմէջ, տակաւինմինչեւայսօրիրենցլեզունչենկրնարդասաւանդել, քանիորայդմէկըարգիլուածէրԱթաթուրքինկողմէ, որզանոնք «լեռնայինթուրքեր» անուանածէր: Թուրքերունկողմէցուցաբերուածխտրականութիւննուատելութիւնըկըկիրարկուիննաեւիսլամտարբերյարանուանութիւններունկատմամբ, ինչպիսինենալաուիներըեւսուֆիիսլամները: Ինչպէսբացայայտածէ «Ակօս» թերթը՝Թուրքիոյպետութիւնըերկրիփոքրամասնութիւններունվերաբերեալգաղտնիծածկագիրներօգտագործածէ՝դասակարգելուհամարայդհամայնքներըերկրինմէջ: